blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
Door: Mark Aarts, Jeroen van Ginniken en Irene de Vries
Multiperspectiviteit is een belangrijk uitgangspunt voor de actualisatie van de kerndoelen mens en maatschappij. Daar waren we binnen ons kerndoelenteam al snel over uit. De advieskring vroeg ons wat we precies onder de term multiperspectiviteit verstaan. Onze collega Maaike de Jong deed een uitgebreid literatuuronderzoek. Deze inzichten hebben we meegenomen tijdens het formuleren en steeds verder aanscherpen van de kerndoelen.
Het begrijpen van maatschappelijke vraagstukken wordt nu een onderdeel van het curriculum. Leerlingen leren kijken naar hun eigen perspectief, en naar hoe zij de wereld ervaren. En ze leren kijken naar hoe anderen - in hun naaste omgeving, verder weg of in een andere tijd - deze ervaren. Deze multiperspectieve benadering draagt bij aan de mogelijkheid om met elkaar samen te leven en in gesprek te blijven.
We vinden het belangrijk dat leerlingen zich los kunnen maken van hun eigen perspectief. En dat ze via verschillende invalshoeken naar zaken kunnen kijken én zich kunnen inleven in het perspectief van degenen met wie zij interactie hebben (Diversiteit in Actie, z.d.). Dit is geen vanzelfsprekendheid. Naast kennis is het belangrijk dat je je bewust bent van eigen normen, waarden en vooroordelen. Een positieve grondhouding van respect, openheid en nieuwsgierigheid en het tonen van inlevingsvermogen zijn ook onmisbaar. We willen leerlingen met behulp van deze multiperspectieve benadering een veelzijdig, eerlijk en zo compleet mogelijk verhaal aanreiken over het verleden, heden en de toekomst. En we willen hen enthousiast maken om deel te zijn van dat verhaal.
In het leergebied mens en maatschappij kijken leerlingen vanuit een historische, geografische, economische, filosofische, sociaalwetenschappelijke en levensbeschouwelijke bril naar de wereld. Binnen deze vakgebieden zijn er verschillende manieren om verschijnselen en ontwikkelingen te bestuderen, en iedereen bestudeert deze vanuit hun eigen perspectief.
Een voorbeeld van hoe meerdere perspectieven het onderwijs kan verrijken is een begrip als economische groei. Wat groeit er nou eigenlijk? En wat wordt er bij het in kaart brengen van die groei wel en niet gemeten? Door leerlingen kennis te laten maken met de verschillende perspectieven op productiegroei, zoals groene groei, degrowth, post-growth en risico’s van economische krimp, wordt de discussie over het nationale inkomen duidelijker.
Een ander voorbeeld is kolonialisme. Wanneer de leraar ook ingaat op het verzet dat er altijd geweest is tegen koloniale overheersing, ontstaat een ander verhaal dan wanneer alleen gefocust wordt op de politieke en economische motieven om gebieden te koloniseren.
Grote maatschappelijke vraagstukken hebben altijd meerdere oorzaken. Er zijn ook altijd veel mensen bij betrokken en er zijn verschillende ideeën over de aanpak ervan. Verschillende waarden en belangen spelen hierin een rol. Het is belangrijk om die verschillende brillen op te kunnen zetten en jezelf te verdiepen en te verplaatsen in de diverse opvattingen. Alleen zo kun je ze begrijpen en er zelf een standpunt over innemen.
We zijn ervan overtuigd dat de maatschappelijke vraagstukken en uitdagingen voor de huidige en komende generaties niet te begrijpen zijn vanuit een enkel perspectief. Kennis en vaardigheden van het hele leergebied van mens en maatschappij zijn daarom essentieel.
Het is belangrijk om de steeds verder aangescherpte conceptkerndoelen te blijven toetsen op de mate waarin ze die multiperspectieve benadering mogelijk maken. Dat zien we als een belangrijke opgave voor onszelf. Multiperspectiviteit in de mens en maatschappijvakken stelt leerlingen in staat om zichzelf, de ander en de wereld beter te leren kennen.
Bronnen
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.