veelgestelde vragen
Kerndoelen worden vastgesteld voor het primair onderwijs op het niveau van eind groep 8 en voor het voortgezet onderwijs op het niveau van einde onderbouw. Er is een verbijzondering van reguliere kerndoelen voor het speciaal onderwijs (so). Kerndoelen zijn vastgelegd in wet- en regelgeving (AMvB). Kerndoelen zijn de formele opdracht van de overheid aan de school en zijn bedoeld als instrument voor curriculum- en onderwijsontwikkeling. De geactualiseerde kerndoelen beschrijven voor po, onderbouw vo en (v)so waar leerlingen mee in aanraking moeten komen, welke inspanning er van hen wordt verwacht met het oog op kennis en ervaringen en wat ze uiteindelijk moeten beheersen. Kerndoelen beschrijven geen leerstof per schooljaar en schrijven geen vorm van pedagogiek, didactiek of onderwijstijd voor.
SLO heeft van de minister de opdracht gekregen om conceptkerndoelen voor Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid te ontwikkelen. De minister maakt begin 2023 de tussenbalans op van de voortgang van de conceptkerndoelen van deze leergebieden. Op basis daarvan besluit hij of de actualisatie van conceptkerndoelen voor de andere leergebieden (Engels/moderne vreemde talen, Mens & Maatschappij, Mens & Natuur, Kunst & Cultuur en Bewegen & Sport) gestart kan worden.
De huidige kerndoelen beschrijven waar leerlingen mee in aanraking moeten komen, welke inspanning er van hen wordt verwacht met het oog op kennis en ervaringen en wat ze uiteindelijk moeten beheersen. Deze kerndoelen zijn nu ook al geordend in negen leergebieden. Scholen beslissen uiteindelijk zelf hoe ze de kerndoelen onderwijzen en binnen welke leergebieden of vakken dat gebeurt.
De actualisatie van de kerndoelen start met een fase van ontwikkelen. Hierin worden geactualiseerde en nieuwe kerndoelen ontwikkeld voor de vier leergebieden. Dit duurt 12 maanden. Daarna komt de actualisatie in een fase van beproeven, waarin de conceptkerndoelen in de praktijk worden beproefd op bruikbaarheid. Daarna worden de kerndoelen wettelijk vastgesteld door de minister.
SLO vindt het belangrijk dat de actualisatie van de kerndoelen voor het primair onderwijs, de onderbouw van het voortgezet onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs op een verantwoorde wijze gebeurt. Per leergebied wordt daarom een team samengesteld. Voor de leergebieden Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid bestaan deze teams uit: vier leraren po, vier leraren onderbouw vo, vier vakexperts, twee curriculumexperts en een procesregisseur. Stap voor stap werken zij samen toe naar conceptkerndoelen. Daarnaast geeft de klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften het team advies over de haalbaarheid en herkenbaarheid van de karakteristiek en de kerndoelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.
In april 2022 heeft SLO de opdracht van de minister gekregen om de kerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid te actualiseren. Deze teams zijn daar na de zomer mee gestart. Begin 2023 maakt de minister de tussenbalans op van de voortgang van de conceptkerndoelen van de vier leergebieden. Op basis daarvan besluit hij of de actualisatie van de conceptkerndoelen voor de andere leergebieden (Engels/moderne vreemde talen, Mens & Maatschappij, Mens & Natuur, Kunst & Cultuur en Bewegen & Sport) gestart kan worden.
Begin 2023 maakt de minister de tussenbalans op van de voortgang van de conceptkerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. Op basis daarvan besluit hij of de actualisatie van conceptkerndoelen voor de andere leergebieden (Engels/moderne vreemde talen, Mens & Maatschappij, Mens & Natuur, Kunst & Cultuur en Bewegen & Sport) gestart kan worden.
Er is veel aandacht voor het versterken van basisvaardigheden van leerlingen. Als leerlingen de basisvaardigheden onvoldoende beheersen, worden ze geconfronteerd met problemen in het (vervolg)onderwijs en het functioneren in de maatschappij. Basisvaardigheden moeten ook structureel goed omschreven staan in het curriculum. Daarom worden allereerst de kerndoelen geactualiseerd van leergebieden die een duidelijke relatie hebben met de basisvaardigheden. Het gaat om de bestaande leergebieden Nederlands en rekenen en wiskunde en de leergebieden burgerschap en digitale geletterdheid, waar op dit moment nog geen samenhangende sets kerndoelen voor zijn. Deze leergebieden zijn weliswaar breder dan alleen de basisvaardigheden, maar omvatten de basisvaardigheden wel volledig.
In de werkopdracht van het ministerie van OCW is vastgelegd waaraan de geactualiseerde kerndoelen moeten voldoen. Er zijn criteria opgesteld voor zowel de inhoud als voor het proces van totstandkoming van de kerndoelen. SLO monitort op deze criteria waardoor er gedurende het traject inzicht wordt verkregen of aan die criteria wordt voldaan. Om de monitoring van de actualisatie van de kerndoelen goed te borgen, heeft SLO een monitoringsteam ingericht. Het programmateam Actualisatie kerndoelen en examenprogramma’s kan op basis van de monitoringsresultaten zo nodig bijsturen of extra acties ondernemen.
Vakverenigingen hebben een actieve rol bij de actualisatie van de kerndoelen. Bij de werving en selectie van leden van de teams en als onderdeel van de advieskring van elk leergebied bij de toetsing van concept-tussenproducten. Omdat er een groot beroep wordt gedaan op de inzet van vakverenigingen stelt het ministerie van OCW een subsidie beschikbaar om dit te kunnen organiseren.
Ieder team krijgt een advieskring, die bestaat uit een vertegenwoordiging van de onderwijspraktijk. Op www.actualisatiekerndoelen.nl/burgerschap/advieskring zie je wat de advieskring doet en welke organisaties in de advieskring zitten.
Het team actualisatie kerndoelen burgerschap kan naast de advieskring ook experts op persoonlijke titel raadplegen, zoals (vak)inhoudelijk experts en hoogleraren. Voor organisaties als het CITO, CvTE en leermiddelenmakers worden aanvullende bijeenkomsten, zoals gesprekstafels, georganiseerd.
Scholen kunnen aan de hand van diverse bronnen van SLO nu al aan de slag met burgerschapsonderwijs. Op het vakportal burgerschap vind je tips hoe je als school je visie op burgerschap bepaalt en hoe je je onderwijsaanbod daarop afstemt.
De teams van Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid zijn inmiddels compleet. Wanneer de minister de opdracht geeft om te starten met de overige vijf leergebieden, dan starten we de werving van die teams. Schrijf je in voor de automatische updates om op de hoogte te blijven van de voortgang.
De werkopdracht geeft aan dat geactualiseerde kerndoelen aan moeten sluiten bij actuele ontwikkeling in samenleving en onderwijs. Daarnaast dienen kerndoelen concreter te worden, zodat ze beter aangeven wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Dit betekent dat de methodes waar nodig geactualiseerd zullen worden. SLO betrekt daarom leermiddelenmakers vanaf het begin bij de actualisatie en informeert hen over de ontwikkelingen per leergebied.
De werkopdracht geeft aan dat geactualiseerde kerndoelen aan moeten sluiten bij actuele ontwikkeling in samenleving en onderwijs. Daarnaast dienen kerndoelen concreter te worden, zodat ze beter aangeven wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Zowel toetsen in de klas als landelijke toetsen, zoals de centrale eindtoets en LVS-toetsen zullen waar nodig geactualiseerd worden. SLO betrekt daarom leermiddelenmakers en toetsmakers vanaf het begin bij de actualisatie.
Op de website www.actualisatiekerndoelen.nl vind je meer informatie over de actualisatie van de kerndoelen per leergebied. Je kunt ook bovenin deze webpagina klikken op 'naar alle leergebieden'.
